Er zit een stijgende lijn in de prestaties van NS en ProRail op het spoor. Zo verbeterde de reisinformatie en was de impact van werkzaamheden en storingen voor treinreizigers en goederenvervoerders kleiner dan voorheen. Op de hogesnelheidslijn (HSL) ging het nog niet goed genoeg. Staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu) legt NS en ProRail daarom samen voor 2,3 miljoen euro aan boetes op. Dit geld moet ten goede komen aan de reiziger. Dijksma heeft consumentenorganisaties daarom gevraagd mee te denken over de besteding van het geld. Dit schrijft zij vandaag aan de Tweede Kamer.
NS moet 1,25 miljoen euro betalen omdat afspraken over de zitplaatskans van reizigers op de HSL en het percentage reizigers op deze lijn dat op tijd op bestemming aankwam in 2016 onvoldoende zijn nagekomen. ProRail krijgt een boete van 1,05 miljoen euro, omdat op de HSL in dat jaar minder treinen op tijd aankwamen dan afgesproken.
Staatssecretaris Dijksma: ‘Over de hele linie presteerden NS en ProRail in 2016 beter dan de jaren daarvoor. Maar de HSL blijft helaas voor beiden een achilleshiel. Dit moet écht beter. Want net als op de rest van het spoor hebben reizigers op deze lijn recht op een trein die op tijd rijdt en een grote kans op een zitplaats.’
Hoewel het oordeel van reizigers over de HSL relatief goed is en het aantal reizigers in de IC Direct snel toeneemt, is op de HSL nog het nodige te verbeteren. Zo is de kans op een tweede klas zitplaats voor reizigers in de drukste spitstrein van de dag lager dan afgesproken. En hoewel in de tweede helft van 2016 meer reizigers op tijd op hun bestemming aankwamen, was deze verbetering niet genoeg om de slechte score hierop van het eerste half jaar te compenseren. Beide prestatieafspraken zijn door NS niet nagekomen, wat leidt tot boetes van respectievelijk 750.000 euro en 500.000 euro.
Het is de tweede keer op rij dat NS onderpresteert op de afgesproken zitplaatskans op de HSL. Als uit de nu lopende marktverkenning blijkt dat samenwerking met een andere vervoerder kan leiden tot een betere HSL verbinding voor reizigers, dan zal NS zich op deze samenwerking moeten voorbereiden. In de zomer is bekend of dit het geval is.
Op het hoofdrailnet zitten de prestaties van NS in de lift. Zo blijft het bedrijf de reisinformatie verbeteren, is de Wifi capaciteit in Intercity’s verdrievoudigd en wordt het treinverkeer steeds duurzamer. In 2016 reed 73 procent van de NS treinen op groene stroom, vanaf 1 januari 2017 is dit zelfs 100 procent. Samen met ProRail maakt NS veel werk van het verbeteren van de toegankelijkheid van het spoor voor reizigers met een beperking. Om de drukte in spitstreinen verder te verminderen, is het belangrijk dat NS de schouders er flink onder blijft zetten – zoals al gebeurt met de versnelde instroom van nieuwe treinen.
ProRail moet een boete van 1,05 miljoen euro betalen, omdat op de HSL in 2016 minder treinen op tijd kwamen dan afgesproken. De spoorbeheerder zal, samen met NS, moeten sturen op een betere punctualiteit. Vanaf 2017 worden beide partijen hier ook gezamenlijk verantwoordelijk voor gehouden. Het maakt voor de reiziger immers niet uit door welke oorzaak hij of zij vertraagd is.
In 2016 reden ook minder goederentreinen op tijd dan afgesproken. ProRail heeft aangegeven een boete hiervoor niet rechtvaardig te vinden, omdat werkzaamheden rondom Utrecht, op de Betuweroute en snelheidsbeperkingen op de Moerdijkbrug van grote invloed zijn geweest op de punctualiteit. De staatssecretaris is het hiermee eens, maar benadrukt dat de spoorbeheerder er alles aan moet doen om te zorgen dat in 2017 meer goederentreinen op tijd rijden.
Bij ProRail is in 2016 op veel gebieden sprake geweest van verbetering. Zo is de financiële beheersing nu meer op orde en worden belanghebbenden beter geïnformeerd over werkzaamheden en storingen. Dit zorgt ervoor dat de impact hiervan voor reizigers en verladers kleiner is dan voorheen. Ook is hard gewerkt aan de voorbereiding van het spoor door Vught, zodat vanaf eind dit jaar spoorboekloos gereden kan worden tussen Amsterdam – Utrecht - Eindhoven.
Op 1 januari 2015 gingen de huidige concessies, contracten, van NS en ProRail op het Nederlandse spoornetwerk in voor een periode van tien jaar. Als concessieverlener stuurt de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu de vervoerder en spoorbeheerder aan op het leveren van een zo goed mogelijk spoor voor reizigers en verladers. Als de afgesproken doelen niet gehaald worden, kunnen NS en ProRail boetes krijgen van respectievelijk maximaal 6,5 miljoen euro en 2,75 miljoen euro per jaar. Deze boetes komen altijd ten goede aan de reiziger.
