Soms wordt een station overgeslagen

Het is een groot dilemma voor de spoorwereld: het overslaan van stations. In 2023 kwam het bij NS in 0,02 procent van alle stops bij stations voor. De reden: voorkomen dat de vertraging zover oploopt, dat een trein helemaal geschrapt moet worden. In totaal stopte NS bijna 12 miljoen keer bij een station. 2788 keer werd een station overgeslagen, terwijl een stop wel gepland was. De oorzaak is bijna altijd omdat een trein vertraging heeft opgelopen.

De belangrijkste oorzaak van deze vertragingen zijn tijdelijke snelheidsbeperkingen die spoorbeheerder ProRail oplegt uit veiligheidsoverwegingen. Bijvoorbeeld omdat de bodem onder het spoor instabiel is. Bovenaan de lijst van stations die het meest overgeslagen zijn staat station Tilburg Universiteit. Een van de Sprinters die daar stopt volgt het traject Arnhem – Nijmegen – Den Bosch – Tilburg – Breda. Tussen Nijmegen en ‘s-Hertogenbosch ligt een snelheidsbeperking. Over een stuk van twee kilometer mogen treinen maar 40 kilometer per uur rijden. Normaal kan daar 140 kilometer per uur gereden worden. Dit zorgt voor vertraging.

Ook tussen Utrecht en ’s-Hertogenbosch liggen snelheidsbeperkingen. Die kunnen ervoor zorgen dat er meer vertraging ontstaat rond het knooppunt ’s-Hertogenbosch. Het gevolg is dat verschillende stations langs het traject Arnhem-Breda afgelopen jaar soms overgeslagen werden.

Als een trein teveel vertraging oploopt, kan die andere treinen in de weg gaan zitten. De verkeersleiding van ProRail moet dan beslissen wat ermee gebeurt. Samen met vervoerders zoals NS is er voor sommige trajecten een ‘Trein Afhandelings Document’ (TAD). Daar staan afspraken in tussen ProRail en vervoerders over hoe vertragingen afgehandeld kunnen worden. Zouden die afspraken er niet zijn, dan zal de Verkeersleiding van ProRail een trein bij teveel vertraging opheffen. Dan hebben alle reizigers langs de route er last van. Daarom worden er afspraken gemaakt over wanneer een station overgeslagen kan worden.

Station Tilburg Universiteit werd in 0,8 procent van de geplande stops overgeslagen. Dit komt dus voornamelijk door snelheidsbeperkingen, maar bijvoorbeeld ook omdat er veel goederentreinen rijden in Brabant. Die trekken traag op en remmen traag en zijn dus niet zo punctueel. Omdat er veel werkzaamheden zijn aan de Betuweroute bij de aansluiting met Duitsland, moeten er meer treinen via Brabant.

Station Tilburg Universiteit staat in zo’n ‘TAD’. Als de Sprinter uit Nijmegen in ‘s-Hertogenbosch meer dan 8 minuten vertraging heeft, kan Tilburg Universiteit overgeslagen worden om vertraging in te halen. Het is een station waar overdag vier treinen per uur komen. Als er dan eentje uitvalt, blijft er nog aardig wat over.

Reizigers vanuit ‘s-Hertogenbosch kunnen overstappen op station Tilburg en binnen vijf minuten met de Sprinter uit Eindhoven doorreizen naar Tilburg Universiteit. We kiezen bewust voor station Tilburg Universiteit, omdat andere stations op de route deze mogelijkheid niet hebben. In het weekend en ‘s avonds wordt Tilburg Universiteit overigens niet overgeslagen. Omdat er dan minder treinen rijden.

Ook Utrecht Lunetten valt op. Hier zijn in 2023 spoorwijzigingen geweest, waarbij de Sprinters over Intercitysporen geleid werden. Daardoor konden de treinen wel blijven rijden, maar kon er 0,2 procent van de keren niet gestopt worden, omdat er geen perron aan dat spoor ligt.

Station Zoetermeer staat ook hoog in het lijstje. Begin januari 2023 was de loopbrug over het station kapot en vanwege de veiligheid mochten er een paar dagen geen treinen stoppen. Ruim een kwart procent van het aantal geplande stops, kon niet gemaakt worden.