Sensoren checken de spoorligging bij Culemborg

ProRail wil graag een beter beeld krijgen van de spoorligging op minder stabiele plekken. Daarom zijn bij Culemborg sensoren op de dwarsliggers van het spoor geplaatst die elke tien minuten het spoor checken op afwijkingen in de ligging. Doel is om te onderzoeken of dit een effectieve manier is om de spoorligging op minder stabiele plekken te bewaken en of daarmee lokale tijdelijke snelheidsbeperkingen kunnen worden ‘verzacht’ of opgeheven.

Bij Culemborg kunnen op een stuk spoor van ongeveer vier kilometer verzakkingen optreden, met verstoringen in de dienstregeling tot gevolg. Op zogenaamde hotspots waar de meest kritische verzakkingen voorkomen lijkt een relatie te zijn tussen de verzakkingen en periodes van veel regen of droogte. Er zijn meer baanvakken waar dit effect optreedt.

Om de risico’s te managen is op dit stuk spoor bij Culemborg in beide richtingen een tijdelijke snelheidsbeperking van kracht. Treinen rijden daar 100 km/u in plaats van 130, en dat gaat ten koste van de speling in de dienstregeling. Op een van deze hotspots wordt nu onderzocht of men met behulp van sensoren afwijkingen in de ligging van het spoor (bijna) live kan registreren of voorspellen, waardoor er snel onderhoud kan plaatsvinden zonder dat een (lange) snelheidsbeperking nodig is.

Een taskforce van ProRail en spooraannemer Strukton Rail werkt aan een oplossing van het verzakkingsprobleem. In 2021/2022 wordt het baanlichaam (de bedding onder het spoor) verbeterd, waarmee ook het probleem wordt opgelost. Samen met Innovatie en Assetmanagement van ProRail heeft de taskforce bedacht om de baanvakligging frequent te gaan monitoren en daarbij te onderzoeken of de zakkingen kunnen worden voorspeld met behulp van big data. Met deze aanpak wordt tevens kennis en kunde opgebouwd over het gedrag van het spoor en het baanlichaam in dergelijk situaties. 

De sensoren voor de metingen komen van de firma Railmonitor uit Denemarken. Ze meten het kantelen van de dwarsliggers op 0,1 mm nauwkeurig. Railmonitor heeft in Denemarken en Zweden uitgebreid ervaring opgedaan met het monitoren van instabiele baanlichamen en is bereid om data en kennis beschikbaar te stellen.