Scherpere eisen aan NS en ProRail

Latere (nacht)treinen in het weekend, meer en betere reisinformatie en genoeg ruimte in treinen voor reizigers. Binnen 60 minuten vervangend vervoer bij verstoringen, betere aansluitingen op stads- en streekvervoer en meer service. Aan die voorwaarden moeten de Nederlandse Spoorwegen onder meer voldoen volgens het contract dat staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu) dit jaar afsluit met de vervoerder. In deze vervoerconcessie staan de eisen die het Rijk tussen 2015 en 2025 aan de vervoerder stelt. Die moeten leiden tot grotere tevredenheid bij treinreizigers.
Ook met spoorbeheerder ProRail legt Mansveld afspraken vast voor de jaren 2015-2025 die moeten leiden tot een verbetering van de prestaties. In deze beheerconcessie stelt zij dat ProRail verstoringen op het spoor sneller moet oplossen, zodat reizigers en goederenvervoerders hier zo min mogelijk hinder van ondervinden. De beheerder houdt bij het inplannen van onderhoud meer rekening met reizigers en bewoners langs het spoor. Ook zorgt ProRail er voortaan voor dat goederenvervoerders voor capaciteitsaanvragen, capaciteitsverdeling en gebruiksvergoeding op het spoor in Nederland bij één loket terecht kunnen.
NS en ProRail moeten op grond van de contracten beter en minder vrijblijvend met elkaar én andere partijen in de spoorsector gaan samenwerken. Er zijn gezamenlijke verbeterprogramma’s vastgesteld, die ProRail en NS samen moeten gaan uitvoeren, zoals de aanpak van winterweer en de invoering van ERTMS. Ook worden eisen waaraan Prorail en NS moeten voldoen beter op elkaar en op regionale concessies afgestemd. Verder moeten NS en ProRail verplicht deelnemen aan landelijke en regionale overlegtafels met decentrale overheden en aan overleg met de goederensector.
Mansveld legt haar eisen aan NS en ProRail voortaan jaarlijks vast in een beleidsprioriteitenbrief. Hiermee geeft de staatssecretaris ProRail en NS specifieke prioriteiten mee die zij nader uitwerken in de jaarlijkse beheer- en vervoerplannen. Mansveld vindt dat NS en ProRail zich meer moeten richten op de publieke belangen. Daarom heeft het kabinet ervoor gekozen NS en ProRail steviger te gaan aansturen op deze maatschappelijke verantwoordelijkheid.
De concessies bevatten prikkels om de prestaties te verbeteren in het belang van de reizigers. Als NS en ProRail niet voldoen aan de afspraken die jaarlijks worden vastgelegd, kunnen zij een boete krijgen. De maximale boete voor NS gaat omhoog van 2,75 miljoen euro naar 6,5 miljoen euro per jaar en wordt direct opeisbaar. Voor ProRail blijft de maximale boete 2,75 miljoen euro, wel wordt deze direct opeisbaar. Mansveld onderzoekt hoe de boetes meer ten goede kunnen komen aan de reizigers. Ook beziet zij met de minister van Financiën of de boetes worden gekoppeld aan het beloningsbeleid bij NS en ProRail. Wanneer de organisaties een boete krijgen, dan hebben hun bestuurders geen recht meer op een bonus. 
De concessies voor NS en ProRail vormen de uitwerking van de Lange Termijn Spooragenda die Mansveld twee weken geleden presenteerde. Consumentenorganisaties, decentrale overheden,  (goederen)vervoerders, verladers, ProRail en stakeholders kunnen de komende periode reageren op de ontwerpconcessies die de staatssecretaris vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Op basis van deze adviesronde en de reactie van de Tweede Kamer bereidt Mansveld een aanpassing van de afzonderlijke concessies voor. De staatssecretaris wil de aangepaste concessies voor het zomerreces in het kabinet bespreken, zodat de concessies daarna aan de Tweede en Eerste Kamer gezonden kunnen worden voor de formele voorhangprocedure. Op 1 januari 2015 moeten de nieuwe afspraken uit de concessies van kracht worden.