Amsterdam neemt Noord/Zuid-lijn in gebruik op 22 juli 2018

De Noord/Zuidlijn zal naar verwachting op 22 juli 2018 opengaan voor reizigers. Met deze nieuwe metrolijn wordt de metro de ruggengraat van het Amsterdamse openbaar vervoer. Daarom verandert vanaf die dag ook een groot deel van het OV-netwerk in de hoofdstedelijke regio. De openingsdatum is gebaseerd op alle op dit moment bekende feiten, voorwaarden en analyses, en diverse second opinions. Stadsregio Amsterdam, GVB en de gemeente Amsterdam vervangen hiermee oktober 2017 voor deze nieuwe datum. Extra kosten die voortvloeien uit deze verschuiving, kunnen worden opgevangen binnen het bestaande projectbudget.

Op dit moment wordt hard gewerkt aan de afbouw van de stations, de tunnel en het railnetwerk. Daarna wordt getest of alle systemen werken. Zodra dit klaar is en een onafhankelijke toets heeft plaatsgevonden, kunnen de proefbedrijven van gemeente, en vervolgens van vervoerder GVB, van start. Die proefbedrijven gaan vanaf begin 2018 alle mogelijke situaties oefenen, alsof de metro al in het echt rijdt – met en zonder passagiers. Bij een project van deze complexiteit en omvang, is het essentieel dat die test- en proeffase solide en uitgebreid is. Die proef- en testperiode is een voorwaarde om de lijn veilig en verantwoord te kunnen laten rijden.

De voornaamste factoren waardoor de oorspronkelijk streefdatum van oktober 2017 is losgelaten, zijn de onvoorziene faillissementen van twee belangrijke afbouwaannemers. Daarnaast is er meer tijd nodig voor het testen van de lijn, en voor de proefbedrijven. Ook zijn er bij enkele systemen - hoofdzakelijk ICT-gerelateerd - verschillen tussen het oorspronkelijke ontwerp en de uitvoering. De aanpassingen die daarvoor nodig zijn, kosten extra tijd.

Zodra de Noord/Zuidlijn rijdt, past een groot deel van het overige OV in Amsterdam zich daarop aan. Deze verandering in het OV-lijnennet is een van de grootste OV-operaties in de geschiedenis van de regio. Momenteel rijden veel bus- en tramlijnen met het Centraal Station als uitgangspunt. Straks is dat het metronetwerk, waardoor veel reizigers eerder op de plek van bestemming aankomen en sneller naar meer bestemmingen in de regio kunnen reizen.

In 2002 is begonnen met de aanleg van een nieuwe metrolijn dwars door de stad. Die zou oorspronkelijk in 2011 klaar zijn en (omgerekend) 1,4 miljard euro kosten. In 2008 werd de bouw van de stations Rokin en Vijzelgracht tijdelijk stilgelegd omdat er bij de Vijzelgracht enkele huizen verzakten door lekkages in de bouwput. Na onderzoek door een onafhankelijke commissie onder leiding van oud-minister Cees Veerman, werd in 2009 besloten de lijn af te bouwen. Daarvoor was het wel nodig om de uitvoering aan te passen, de projectorganisatie op de schop te nemen en het budget te verruimen. Ook werd toen oktober 2017 als streefdatum vastgesteld. Het hele project is sindsdien begroot op 3,1 miljard euro.